Litouwen voor geliefden

Litouwen viert zijn millennium in 2009. De eerste schriftelijke vermelding van Litouwen is te vinden in een middeleeuws Duits manuscript, de Quedlinburg Chronicle, op 14 februari 1009. Waarom op Valentijnsdag? Sommigen zullen misschien zeggen: “…omdat Litouwen voor geliefden is!”

Litouwen is het moederland van de beroemde Assepoester-boer Martha Skavronskaya, een eenvoudige kampmeid die in 1702 door Russische soldaten werd gevangengenomen. Ze klom snel op de militaire sociale ladder totdat ze de aandacht trok van de Generalissimo, prins Aleksandr Menshikov. Via de prins kreeg ze toegang tot tsaar Peter I (beter bekend als Peter de Grote), waarmee ze haar ‘starter royal’ inruilde voor de tsaar. Peter en Martha werden verliefd; op haar beurt bekeerde ze zich tot de orthodoxe kerk en veranderde haar naam in Catherine. Peter trouwde met de gelukkige Litouwse en liet haar tot tsarina Catharina kronen, tot medeheerser van alle Russen. Deze Litouwse wasvrouw ging van vodden naar rijkdom; het is een liefdesverhaal dat het waard is om te onthouden. Als je geïnteresseerd bent in de wellustige en smerige versie van haar beklimming, raadpleeg dan deel vijf, pagina 526 van de Encyclopedia Britannica uit 1911 – je zult verbaasd zijn wat ze uit liefde deed.

Ik werd verliefd op Litouwen toen ons schip aankwam in de warmwaterhaven, Klaipėda, een sprookjesachtig dorp waar gebouwen puntige daken, vakwerkgevels, sneeuwwitte tuinen en Gepetto-achtige kunstateliers hebben. Bekend voor het grootste deel van de afgelopen 750 jaar onder de Hanze-naam Memel, is Klaipėda een centrum van maritieme handel sinds de prehistorie, toevallig vanwege de locatie langs de oude Amber Road.

Klaipėda staat bekend om zijn gouden stukjes barnsteen, die na onweersbuien op natuurlijke wijze aanspoelen langs de witte kwartszandstranden. Deze doorschijnende edelsteen wordt sinds de oudheid gewaardeerd door koninklijke en zelfs heilige mensen; de Egyptische farao Toetanchamon had Baltische barnsteen onder zijn grafschatten, en barnsteen werd van de Noordzee naar de tempel in Delphi vervoerd als offer aan de god Apollo. In het gebied zijn barnsteenkralen en andere artefacten uit het stenen tijdperk gevonden die dateren uit het derde millennium voor Christus.

Liudovika Pakalkaite (onze geestige en pulchritudinous gids van Meja Travel, charmante dochter van de eigenaar, een zakelijk onderlegde schoonheid genaamd Migle Holliday) ontmoette ons bij aankomst in de haven. Ze bracht een lijst met interessante culturele en historische bezienswaardigheden mee om te bezoeken, waaronder de Koerse Zandbank, een UNESCO-werelderfgoedlocatie met grote natuurlijke schoonheid (en officieel de zonnigste plek van het land).

Liudovika nam ons mee naar een schilderachtige Litouwse bistro, waar we genoten van het traditionele welkomsteten: een klein brood en een snufje zout, geserveerd op een kleurrijke handdoek. Brood wordt in dit kleine land als speciaal beschouwd; het is zo diep geworteld in de traditie dat pasgetrouwden al eeuwenlang worden begroet met brood en zout.

Litouwen is de snelst groeiende toeristische bestemming in Europa. Bezoekers ontdekken dat er veel te beleven valt in dit kleine landje.

Raganų Kalnas (heksenheuvel) heeft een uniek ensemble van figuren (allemaal uit eikenhout gesneden) die geclusterd zijn op een beboste heuvel in Juodkrantė. Het project is geïnspireerd op de ontdekking van 4,000 jaar oude barnsteengravures die in het gebied zijn gevonden en waarvan archeologen denken dat ze door oude mensen werden gebruikt bij offerrituelen. Tegenwoordig belichaamt elke houten beeltenis de helden en personages uit de oude Litouwse folklore, of het nu heksen, duivels of sprookjesmonsters zijn. Volgens de traditie fluistert men een geheime wens in het oor van de heks, die zeker in vervulling zal gaan; of je kunt op de bank zitten waarvan wordt gezegd dat hij alle ziekten geneest. Ik vroeg Liudovika of een ruimere derriere een effectievere genezing zou kunnen opleveren.

De Litouwse folklore is rijk aan kleurrijke legendes. Volgens Litouwse overtuigingen kunnen dieren op kerstavond precies om middernacht spreken. Tot grote ergernis vertellen ze je meestal dingen die je niet wilt horen. Wee degenen die al te nieuwsgierig zijn, opdat de dieren de dag en het uur van uw dood niet voorspellen. Het is het beste om vanavond vroeg met pensioen te gaan, tenzij je zin hebt in een geweldig verhaal.

Het Thomas Mann Museum, in het nabijgelegen slaperige vissersdorpje Nida, was ooit het vakantiehuis van Thomas Mann, de Nobelprijswinnaar voor de Literatuur. Mann hield van het glinsterende zand van het Koerse Duinengebied en bracht daarom zijn zomers hier graag door, waar hij zijn grootste tetralogie 'Joseph and His Brothers' schreef en creëerde, rechtstreeks vanuit zijn mooie villa met uitzicht op de Koerse wateren. Omdat de Oostzee in het westen ligt, zorgen zonsondergangen boven de waterhorizon voor romantische avonden, gekleurd door een spektakel van spectaculaire tinten die het hele spectrum omvatten. Deze dorpjes aan de kust zijn charmant, nostalgisch, zorgvuldig onderhouden en verbluffend mooi – gezegend door een frisse bries, oogverblindend reflecterend zand en Lietuvan-flora – een samensmelting van perfecties om de opperste muze voort te brengen die zelfs de meest terughoudende schrijvers zou kunnen inspireren.

Er vindt een mooie traditie plaats tijdens het Sint-Jansfeest (midzomerzonnewende), wanneer jonge dames vroeg wakker worden om de dauwdruppels op de flora te verzamelen en vervolgens hun gezichten wassen met de ochtenddauw. Er wordt gedacht dat dit jonge dames een mooie teint geeft. Misschien is er iets aan de hand: onze gids, Liudovika Pakalkaite, heeft een stralend mooie huidskleur.

Bloemen zijn overvloedig in dit kustgebied. De folklore vertelt dat tijdens de nacht van Sint-Jan de varen in bloei komt en als je de bloesem van de varen vindt, zul je de kracht krijgen om verborgen schatten te vinden. Volgens andere legendes zul je buitengewoon veel geluk krijgen (misschien trouwen met een edelman).

Het Palanga Amber Museum is gehuisvest op het landgoed van graaf Feliksas Tiškevičiai, een Roetheense edelman met wortels die teruggaan tot de tijd van het Groothertogdom Litouwen. Hier liet Liudovika Pakalkaite ons meer dan 4,500 stukken barnsteen zien (sommige exemplaren waren zo groot als de zwanen buiten het paleis). Het museum dient om bezoekers voor te lichten over de wetenschap achter barnsteen – de stukken werden gevormd uit dennenboomhars tijdens het Eoceen (55 miljoen jaar geleden) in Scandinavië, toen het klimaat daar overwegend warm tot subtropisch was. De cadeauwinkel van het museum bood fijn gesneden en gepolijste sieraden van barnsteen met gouden en zilveren monturen tegen redelijke prijzen, maar de halskettingen bij de kraampjes op het marktplein kosten slechts één euro per stuk. Omdat de dorpelingen eenvoudigweg het strand kammen om de levendige edelstenen te verzamelen, kunnen ze deze voor een liedje aan toeristen verkopen. Amberkleurige sieraden zijn populair bij toeristen, die de stukken mee naar huis nemen en met Kerstmis aan dierbaren geven.

Een essentieel onderdeel op de kerstavondtafel is Slizikai, een soort zandkoekkoekje besprenkeld met zoete maanzaadcrème. Slizikai maakt deel uit van slechts één gang tijdens het kerstfeest – er zijn in totaal twaalf gangen, die garanderen dat de gasten goed gevuld zullen zijn. Maar het eten blijft de hele nacht op tafel liggen – dit eten is voor de geesten van overleden dierbaren. Er wordt ook een leeg bord neergezet ter nagedachtenis aan een onlangs verloren dierbare.

Het Litouwse Maritiem Museum bevindt zich op de plek van een Pruisisch fort dat ooit de ingang van de haven van Kalipėda verdedigde. In een scherpe wending van de historische missie worden de bezoekers van vandaag hartelijk verwelkomd bij de barbican om te genieten van de geneugten die daarin liggen: dolfijnenshows, aquaria met vissen uit de Baltische en tropische zeeën, pinguïns, Baltische zeehonden en zeeleeuwen die lui rond de poelen zonnebaden, terwijl evenals archeologische, etnografische en iconografische voorwerpen, numismatiek, oude kaarten, schepen en nautische curiosa. Volksmuziekconcerten en -festivals worden gevierd in de vestingmuur tijdens de etnografische tentoonstelling over de vissersboerderij Mažoji Lietuva. In de tentoonstelling Fort van Kopgalis helpt een ceremonie van het hijsen van de vlag, begeleid door een salvo van de vele kanonnen, door middel van beeld en geluid een quondam-beeld van zijn artilleriële grootsheid te herscheppen.

Een aangename wandeling langs de rivier de Denen bracht ons naar het hart van de oude binnenstad van Klaipėda, nu een kunstenaarskolonie met tal van kunststudio's en galerijen. Liudovika nam ons mee naar het atelier van een textielkunstenaar die traditionele Lietuaanse stoffen weefde, waarvan het netvormige oppervlak barstte in kleur en feestelijke ontwerpen. Glaskunstenaars toonden hun werken met spotlights, waardoor de gedurfde kleuren en wervelende patronen werden versterkt. Old Town biedt een groot aantal boetieks met geïndividualiseerde, handgemaakte sculpturen, schilderijen en met barnsteen bezaaide cadeauartikelen.

De “Kaziukas Fair” is de grootste traditionele straatbeurs in Litouwen, gehouden op St. Casimir's dag, 4 maart. Getalenteerde wevers, pottenbakkers, smeden, houtsnijders en andere ambachtslieden uit heel Litouwen komen samen om hun handgemaakte voorwerpen tentoon te stellen. kunst. Enkele van de mooiste eieren in Fabergé-stijl worden tentoongesteld.

In Litouwen gaan kinderen op zoek naar verborgen paaseieren die voor hen zijn achtergelaten door de Velykų Senelė (Paasoma) of Velykė. Er zijn paashazen, maar het zijn de kunstenaars die de eieren versieren. Heel vroeg op paasochtend laden de konijntjes paaseieren in een charmant karretje dat wordt getrokken door een klein, snel paard. De Velykų Senelė gebruikt een zonnestraal als zweep om het kleine paard voort te drijven. In sommige dorpen trekken konijntjes zelf de kar beladen met paaseieren. De Velykų Senelė verbergt de prachtige eieren rond de huizen van goede kinderen. Als een kind slecht is geweest, ontvangt hij een onopgesmukt, eenvoudig wit ei van de Paasoma, en brengt zijn paasvakantie in ongenade door, beschimpt en belachelijk gemaakt door de ‘goede kinderen’. Ironisch, nietwaar?

Misschien wel de meest unieke excursie aangeboden door Meja Travel is het bezoek aan het huis van de voormalige Britse defensieattaché in Litouwen, waar zoekers naar het pittoreske worden uitgenodigd om te genieten van de prachtige tuinen en vervolgens worden getrakteerd op boerenverfrissingen, waaronder lokaal gedistilleerde maneschijn. . De Britse familie deelt hoe het was om van de Sovjet-controle over te gaan naar de Litouwse onafhankelijkheid, hun nationale waarden, hoop, dromen en de visie voor hun toekomst.

Mijn droom voor de toekomst is om terug te keren naar Klaipėda en in de zomer een aantal weken door te brengen, in de voetsporen van Thomas Mann te treden en alle glorie van Litouwen in je op te nemen. Liudovika vertelde ons overigens dat het woord Klaipėda zelf een hybride is van de uitdrukking ‘klampi pėda’ (moerasachtige voetafdruk) en, in ieder geval voor mij, een metafoor wordt voor het achterlaten van een indruk in de bodem, wat me op een dag terug zal leiden naar dat charmante en gedenkwaardige land.