Met concerten en herdenkingen op maandag vieren Duitsers de dag dat de Berlijnse Muur 20 jaar geleden viel. Op die koude nacht dansten ze boven op de muur, armen geheven in overwinning, handen gevouwen in vriendschap en duizelingwekkende hoop. Jaren van scheiding en angst versmolten met de ongelooflijke realiteit van vrijheid en een toekomst zonder grenswachten, geheime politie, informanten en rigide communistische controle.

Duitsers vieren feest met concerten met Beethoven en Bon Jovi; een herdenkingsdienst voor de 136 mensen die tussen 1961 en 1989 zijn omgekomen bij het oversteken; kaars verlichting; en 1,000 torenhoge dominostenen van plastic schuim die langs de route van de muur moeten worden geplaatst en worden omgegooid.

Op 9 november 1989 kwamen de Oost-Duitsers in drommen op hun sputterende Trabants, motorfietsen en gammele fietsen. Honderden, toen duizenden, toen honderdduizenden staken de volgende dagen over.

Winkels in West-Berlijn bleven tot laat open, en banken deelden 100 Duitse marken uit in "welkomstgeld", dat toen ongeveer US $ 50 waard was, aan elke Oost-Duitse bezoeker.

Het feest duurde vier dagen en op 12 november hadden meer dan 3 miljoen van de 16.6 miljoen mensen in Oost-Duitsland een bezoek gebracht, bijna een derde van hen naar West-Berlijn, de rest door poorten die opengingen langs de rest van de omheinde, met mijnen bedekte grens die hun land doorsneed. land in twee.

Delen van de bijna 155 kilometer (100 mijl) muur werden afgebroken en omvergeworpen. Toeristen hakten er stukken af om als souvenir te bewaren. Betraande families herenigd. Bars deelden gratis drankjes uit. Vreemden kusten elkaar en roosterden elkaar met champagne.

Klaus-Hubert Fugger, een student aan de Vrije Universiteit in West-Berlijn, was aan het drinken in een pub toen mensen begonnen te komen "die er een beetje anders uitzagen".

Klanten kochten de bezoekers ronde na ronde. Tegen middernacht, in plaats van naar huis te gaan, namen Fugger en drie anderen een taxi naar de Brandenburger Tor, lang een niemandsland, en beklommen de 12 voet (bijna vier meter) muur met honderden anderen.

"Er waren echt heel veel scènes, zoals mensen die huilden, omdat ze de situatie niet konden begrijpen", zegt Fugger, nu 43. "Veel mensen kwamen met flessen" champagne en zoete Duitse mousserende wijn.

Fugger bracht de volgende nacht ook aan de muur door. Op een foto van een nieuwsmagazine is hem te zien, gewikkeld in een sjaal.

"Toen was de muur overal vol, duizenden mensen, en je kon je niet bewegen... je moest door de massa's heen duwen," zei hij.

Angela Merkel, de eerste Duitse bondskanselier uit het voormalige communistische oosten, herinnerde aan de euforie vorige week in een toespraak tot het Amerikaanse Congres.

"Waar ooit alleen een donkere muur was, ging er plotseling een deur open, en we liepen er allemaal doorheen: de straat op, de kerken in, over de grenzen", zei Merkel. "Iedereen kreeg de kans om iets nieuws te bouwen, een verschil te maken, een nieuw begin te wagen."

De muur die de communisten op het hoogtepunt van de Koude Oorlog hebben gebouwd en die 28 jaar hebben gestaan, is grotendeels verdwenen. Sommige delen staan nog steeds, bij een openluchtkunstgalerie of als onderdeel van een openluchtmuseum. De route door de stad is nu straten, winkelcentra en appartementencomplexen. De enige herinnering eraan is een reeks ingelegde stenen die zijn pad volgen.

Checkpoint Charlie, de prefab die lang het symbool was van de geallieerde aanwezigheid en van de spanningen in de Koude Oorlog, is verplaatst naar een museum in West-Berlijn.

Potsdamer Platz, het levendige plein dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd verwoest en tijdens de Koude Oorlog een niemandsland werd, staat vol met luxe winkels die alles verkopen, van iPods tot gegrilde braadworsten.

Tijdens een ceremonie in Berlijn op 31 oktober stond Helmut Kohl, de Duitse kanselier die de opening van de muur voorzat, zij aan zij met de toenmalige supermachtpresidenten, George HW Bush en Mikhail Gorbatsjov.

Na de decennia van schaamte die volgden op het nazi-tijdperk, suggereerde Kohl, gaven de ineenstorting van de Berlijnse muur en de hereniging van hun land 11 maanden later de Duitsers trots.

"We hebben in onze geschiedenis niet veel redenen om trots te zijn", zei Kohl, nu 79. Maar als kanselier: "Ik heb niets beters, niets om trotser op te zijn dan de Duitse hereniging."

In een interview in Moskou met Associated Press Television News zei Gorbatsjov dat het een katalysator voor vrede was.

"Hoe moeilijk het ook was, we werkten, we vonden wederzijds begrip en we kwamen vooruit. We zijn begonnen met het kappen van kernwapens, het verkleinen van de strijdkrachten in Europa en het oplossen van andere problemen”, zei hij.

Het begon allemaal met een routinematige persconferentie in de late namiddag.

Op 9 november 1989 verklaarde Guenter Schabowski, een lid van het regerende Politburo van Oost-Duitsland, terloops dat de Oost-Duitsers vrij zouden zijn om onmiddellijk naar het westen te reizen.

Later probeerde hij zijn opmerkingen te verduidelijken en zei dat de nieuwe regels om middernacht van kracht zouden worden, maar de gebeurtenissen gingen sneller naarmate het woord zich verspreidde.

Bij een afgelegen grensovergang in het zuiden van Berlijn schreven Annemarie Reffert en haar 15-jarige dochter geschiedenis door als eerste Oost-Duitsers de grens over te steken.

Reffert, nu 66, herinnert zich dat de Oost-Duitse soldaten verloren waren toen ze de grens probeerde over te steken.

'Ik voerde aan dat Schabowski zei dat we erheen mochten gaan,' zei ze. De grenssoldaten gaven toe. Een douanebeambte was verbaasd dat ze geen bagage had.

"Het enige wat we wilden was kijken of we echt konden reizen", zei Reffert.

Jaren later vertelde Schabowski aan een tv-interviewer dat hij in de war was geraakt. Het was geen besluit, maar een wetsontwerp dat het Politbureau zou bespreken. Hij dacht dat het een besluit was dat al was goedgekeurd.

Die nacht, rond middernacht, zwaaiden grenswachten de poorten open. Via Checkpoint Charlie, door de Invalidenstrasse, over de Glienicke-brug, stroomden tientallen mensen West-Berlijn binnen, onverminderd, onbelemmerd, met gespannen ogen.