KOPENHAGEN - Door te verklaren dat het een kwestie van overleven is, nam een van 's werelds kleinste naties, sprekend voor bedreigde eilanden overal, het op woensdag op de mondiale industriële en oliemachten op de VN-klimaatconferentie - en verloor.

'Mevrouw de president, de wereld kijkt naar ons. De tijd van uitstel is voorbij', verklaarde Ian Fry, afgevaardigde van de staat Tuvalu in het midden van de Stille Oceaan, toen hij de volledige conferentie vroeg om een agressievere terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen dan wordt overwogen.

De afwijzing illustreert de kloof tussen rijk en arm die de conferentie overschaduwt, een realiteit die sommige eilanden er al toe heeft gebracht evacuatie te overwegen als internationale actie op het gebied van klimaat uiteindelijk niet zou lukken.

In het bijzonder vroeg Tuvalu om wijziging van het VN-klimaatverdrag van 1992 om een scherpe vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te eisen, dieper dan de grote mogendheden overwegen.

Het amendement zou de naties van de wereld hebben verplicht om de opwarming van de aarde - de stijging van de temperatuur die gepaard gaat met stijgende zeeën - tot 1.5 graden Celsius (2.7 graden Fahrenheit) boven het pre-industriële niveau te houden. Dat is slechts 0.75 graden C (1.35 graden F) hoger dan de stijging tot nu toe. Rijke landen streven naar emissiereducties die de opwarming zouden beperken tot 2 graden C (3.6 graden F).

Het zou ook de controle op het gebruik van fossiele brandstoffen wettelijk bindend hebben gemaakt voor de VS en voor China, India en andere ontwikkelingslanden die tot nu toe niet met dergelijke verplichtingen te maken hadden.

De inzet van Tuvalu, gesteund door Grenada, de Salomonseilanden en andere eilandstaten één voor één op de vloer van het spelonkachtige Bella Center, stuitte al snel op stevige tegenstand van oliegigant Saoedi-Arabië, die zou worden geschaad door scherpe terugdraaiingen in brandstofverbruik, en uit China en Indië. De Amerikaanse delegatie bleef stil.

Connie Hedegaard, de Deense voorzitter van de conferentie, zei dat haar beslissing over de motie "zeer moeilijk en toch ook heel gemakkelijk" zou zijn, aangezien actie om het voorstel te bevorderen een consensus zou vereisen. Ze weigerde het door te verwijzen naar een 'contactgroep', de volgende stap in het proces.

"Dit is een morele kwestie", wierp Fry tegen. "Het moet niet langer worden uitgesteld."

Later woensdag riepen honderden jonge internationale klimaatactivisten “Tuvalu! Tuvalu!” en "Luister naar de eilanden!" verdrongen zich bij de ingang van de conferentiezaal toen de Amerikanen en andere afgevaardigden binnenkwamen voor een middagsessie.

De dramatische confrontatie over basiskwesties kwam op de derde dag van de twee weken durende conferentie, waarvan algemeen wordt verwacht dat ze niet beter zal zijn dan een politiek akkoord over emissiereducties - verplicht voor industriële landen, vrijwillig voor China en andere opkomende economieën - die moet worden geformaliseerd in een verdrag volgend jaar.

Die verlagingen zouden de quota vervangen die voor 37 geïndustrialiseerde landen waren vastgelegd in het Kyoto-protocol van 1997, dat in 2012 afloopt. De VS verwierpen het Kyoto-pact.

De finale van de conferentie in Kopenhagen komt eind volgende week, wanneer president Barack Obama en meer dan 100 andere nationale leiders samenkomen in de Deense hoofdstad voor de laatste uren van wat misschien gespannen, nuchtere gesprekken zijn.

Het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering, een door de VN gesponsord wetenschappelijk netwerk, zegt dat de zeeën met ongeveer 3 millimeter (0.12 inch) per jaar stijgen. In het worstcasescenario zijn de oceanen tegen 60 met minstens 2 centimeter (2100 voet) gestegen, door warmte-uitzetting en afvloeiing van gesmolten landijs. Britse wetenschappers merken op dat de huidige emissies overeenkomen met het slechtste geval van het IPCC.

Dergelijke zeespiegelstijgingen vormen vooral een bedreiging voor landen op laaggelegen atollen, zoals Tuvalu en Kiribati in de Stille Oceaan, en de Malediven in de Indische Oceaan.

"Zestig centimeter kan een heel, heel groot verschil maken in een plaats als Kiribati", zei de Australische kustbeheerexpert Robert Kay woensdag in een presentatie aan de zijlijn van de conferentie in Kopenhagen. Kay toonde time-lapse-projecties van hoe de oceaan zal wegvreten op smalle - soms 200 meter brede - eilanden zoals Tarawa in Kiribati.

Het is al begonnen in Kiribati, waar eilandbewoners worstelen om wegen, huizen en openbare gebouwen elke twee weken te redden van de steeds dreigender 'koningsgetijden'. Hun bronnen beginnen brak te worden met zeewater. Een dorp is verlaten in het middelhoge water, vertelde de delegatiechef van Kiribati, Betarim Rimon, aan The Associated Press.

Naast zeewering en andere onmiddellijke maatregelen, zei hij, hebben de leiders van de eilandnatie een "middellangetermijnplan" om hun bevolking van 110,000 te concentreren op drie eilanden die met internationale hulp hoger zouden worden opgebouwd. Mensen leven nu op 32 atollen verspreid over 2 miljoen vierkante mijl oceaan.

"Niemand in deze kamer zou zijn vaderland willen verlaten", vertelde Kiribati's minister van Buitenlandse Zaken, Tessie Lambourne, aan het nevenevenement. “Het is onze spirituele verbinding met onze voorouders. We willen ons vaderland niet verlaten."

Maar "als we moeten gaan, willen we niet als milieuvluchtelingen gaan", zei Lambourne, verwijzend naar een langetermijnplan om inwoners van Kiribati te laten emigreren als geschoolde arbeiders. Met Australische hulp worden in Australië jaarlijks 40 i-Kiribati, zoals ze worden genoemd, opgeleid tot verpleegster.

Evenzo kijken de leiders van Tuvalu, een land van 10,000 mensen, naar de toekomst en vragen toestemming om Tuvaluanen in Australië te hervestigen.

Greenpeace was een van de milieuorganisaties die protesteerden tegen de afwijzing van het bod van Tuvalu op een ambitieuzer emissiereductieplan.

"Alleen een juridisch bindende overeenkomst kan deze landen het vertrouwen geven dat hun toekomst is gegarandeerd", zei Martin Kaiser van Greenpeace.

Maar wetenschappers zeggen dat de uitstoot van kooldioxide die al "in de pijplijn zit" - de atmosfeer langzaam opwarmt - garandeert dat laaggelegen eilanden en kusten, zoals die van Bangladesh, te maken krijgen met overstroming door getijden en steeds krachtiger stormen.

Stijgende zeeën bedreigen overal de kustlijnen, maar, zo wijzen eilandbewoners erop, hebben de regeringen die verantwoordelijk zijn voor bedreigde gebieden als het eiland Lower Manhattan en Shanghai het geld en de middelen om hen te beschermen tegen de ergste opwarming van de aarde.

Een ander perspectief kwam van Fred Smith van het Competitive Enterprise Institute, een denktank voor de vrije markt in Washington die zegt dat Amerikaanse en internationale maatregelen om het brandstofverbruik te beperken te economisch schadelijk zullen zijn. Hij gelooft dat doorsijpelen van rijkdom de beste ondersteuning is voor de eilanden.

"Als de focus in deze eeuw ligt op het creëren van welvaart, dan zijn de eilanden veel beter voorbereid op de risico's als die zich voordoen", zei hij aan de telefoon vanuit Washington.